Suy Niệm Lễ Thánh Hoá Công Ăn Việc Làm (Mồng 3 Tết) – Sự Thánh Thiện Từ Lao Tác

Sự Thánh Thiện Từ Lao Tác

(St 24b-9.15; Tv 103; Cv 20, 32-35; Mt 25,14-30)

“Bốn mùa Chúa đổ hồng ân, Người tuôn màu mỡ ngập tràn lối đi” (Tv 65,12). Ngày Mồng Ba Tết, Giáo hội mời gọi chúng ta xin ơn thánh hoá công ăn việc làm như một xác tín căn bản trong những ngày đầu năm: ngày Mồng Một: quy hướng về Chúa, nguồn cội của mọi loài và Cha của mọi phúc lành; ngày Mồng Hai hướng về tổ tiên, trung gian giữa Thiên Chúa và con người, và ngày Mồng Ba, xin ơn thánh hoá, ý thức ơn gọi của chúng ta trong việc cộng tác với Hoá Công trong việc kiến tạo thế giới để thánh hoá chính mình hầu đạt tới sự thánh thiện trong việc lao tác. Các bài đọc Lời Chúa hôm nay giúp chúng ta đọc lại ý nghĩa của việc làm việc.

Con người trong công trình tạo dựng

Bài đọc thứ nhất trình bày cho chúng ta bức tranh của công trình đẹp xinh với muôn loài muôn sự của Hoá Công. Người cho mưa tưới gội và đặt con người làm chủ, canh tác khu vườn của mình. Quả thực, con người có một địa vị độc tôn trong công trình tạo dựng của Thiên Chúa: “con người được tạo dựng theo và giống hình ảnh của Thiên Chúa” (St 1,26). “Trong tất cả các loài thụ tạo hữu hình, chỉ có con người có khả năng ‘nhận biết và yêu mến Đấng tạo hoá của mình. Là thụ tạo duy nhất trên trái đất Thiên Chúa tạo dựng nên vì chính họ; chỉ có con người được kêu gọi tham dự vào sự sống của Thiên Chúa bằng sự nhận biết và tình yêu. Con người được tạo dựng vì mục đích ấy, và đó là lý do căn bản của phẩm giá con người” (GLHTCG 356). Được mời gọi làm chủ công trình sáng tạo của Thiên Chúa, con người là nguyên nhân đệ nhị, “những người quản lý” trong việc làm chủ trái đất và phong nhiêu nó (x. St 1,28), qua đó, họ đạt tới cùng đích của mình. Thánh vịnh 8 diễn tả chân lý này khi khẳng định:

Chúa cho con người chẳng thua kém thần linh là mấy, ban vinh quang danh dự làm mũ triều thiên, cho làm chủ công trình tay Chúa sáng tạo, đặt muôn loài muôn sự dưới chân: Nào chiên bò đủ loại, nào thú vật ngoài đồng, nào chim trời cá biển, mọi loài ngang dọc khắp trùng dương. Lạy Đức Chúa là Chúa chúng con, lẫy lừng thay danh Chúa trên khắp cả địa cầu (cc. 6-10).

Là chủ theo nghĩa quản lý, con người ý thức sứ mạng của mình là bảo tồn, phát triển và làm cho vũ trụ mỗi ngày mỗi đẹp xinh chứ không phải thâu tóm, làm khánh kiết, thậm chí xâm phạm tới công trình sáng tạo của Thiên Chúa. Tuy nhiên, chúng ta đang chứng kiến sự khánh kiết của trái đất khi con người lạm dựng, khai thác thiên nhiên một cách bữa bãi và vô trách nhiệm. Hậu quả của việc thiếu ý thức này là tiếng kêu thảm thiết của mẹ trái đất và con người phải hứng chịu những tai ương do chính sự lạm dụng và vô trách nhiệm của mình, nhất là trong thế giới toàn cầu, kỹ trị hôm nay. Đức Phanxicô đã nói lên thực trạng này:

Việc đòi hỏi khẩn thiết để bảo vệ cho ngôi nhà chung của chúng ta, cũng đưa đến việc cả gia đình nhân loại phải kết hợp với nhau, tìm cách phát triển lâu dài và trọn vẹn, vì chúng ta biết, mọi vật đều có thể thay đổi. Đấng Sáng Tạo không bỏ rơi chúng ta, không bao giờ Người rút lại chương trình tình yêu của Người, Người cũng không hối hận khi sáng tạo nên chúng ta. Nhân loại có khả năng cộng tác với nhau để xây dựng ngôi nhà chung của chúng ta. (Laudato Sì 13).

Chúng ta hiệp nhau đây để tạ ơn Chúa đã mời gọi chúng ta tham gia vào công trình của Người, để ý thức việc làm của chúng ta, không phải để thu tích thật nhiều cho riêng mình mà làm cho nhân loại, vũ trụ giàu đẹp thêm bằng khả năng riêng của mình.

Cộng tác với Hoá Công trang điểm thế giới

Được tham gia vào việc cai quản vũ trụ, con người ý thức Thiên Chúa là Đấng kiến tạo và bảo toàn công trình của Người: “khiến mọc cỏ xanh, nuôi đàn gia súc”, cho “người thế hưởng dùng thảo mộc tươi tốt”, “từ ruộng đất, họ kiếm ra cơm bánh, chế rượu ngon cho phấn khởi lòng người, xức dầu thơm cho gương mặt sáng tươi, nhờ cơm bánh mà no lòng chắc dạ” (Tv 103,14/15). Sự diệu kỳ của vũ trụ được Thiên Chúa trang hoàng mỹ miều và trật tự, trong đó, con người được hưởng dùng và thăng tiến.

“Công trình Ngài, lạy Chúa,

quả thiên hình vạn trạng.

Chúa hoàn thành tất cả thật khôn ngoan,

những loài Chúa dựng nên lan tràn mặt đất”

(Tv 103,24).

Đề cập tới vai trò của lao động của con người trong công trình sáng tao và cứu độ, Công đồng Vaticanô II khẳng định:

“Công việc lao động, hoặc làm cho chính mình hoặc làm cho người khác, đều trực tiếp xuất phát từ con người, qua đó có thể nói, con người con người để lại dấu ấn của mình trên thiên nhiên và vận dụng thiên nhiên theo ý muốn của mình. Lao động thường là phương tiện để con người nuôi sống bản thân và gia đình, để liên kết với anh em và phục vụ họ, để có thể thực thi bác ái đích thực và cộng tác vào việc hoàn tất công trình sáng tạo của Thiên Chúa. Hơn nữa, chúng ta biết chắc rằng, khi dâng các việc làm cho Chúa, con người được cộng tác vào chính công cuộc cứu rỗi của Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã nâng cao giá trị của lao động khi làm việc với chính đôi tay của mình tại Nazareth” (GS 67).

Con người trang điểm thế giới bằng chính công việc riêng của từng người. Thánh Phaolô trong bài đọc thứ hai nêu gương cho chúng ta về tự lao tác để chu cấp cho mình và những cộng sự: “Vàng bạc hay quần áo của bất cứ ai, tôi chẳng ham. Chính anh em biết rõ: những gì cần thiết cho tôi và cho những người sống với tôi, đôi tay này đã tự cung cấp” (Cv 20,33-34). Không những lao tác để nuôi mình mà còn hướng tới đức ái, giúp đỡ những người nghèo bằng “cách làm lụng”, với nguyên tác “cho thì có phúc hơn là nhận” (Cv 20,35).

Nêu cao về giá trị của lao động, nhất là của gia đình Nazareth, nơi Đức Giêsu đã nêu gương cần lao trong thân phận con bác thợ mộc, Đức Phaolô VI khẳng định:

Ôi căn nhà Nazareth, ngôi nhà của người con bác thợ mộc. Hơn bất cứ nơi nào khác, tại đây chúng tôi muốn hiểu và ca tụng lề luật tuy khắt khe nhưng mang tính cứu chuộc đòi buộc con người phải lao động. Tại đây, tôi mong ước mọi người ý thức lại về sự cao cả của lao động. Tại đây, dưới mái nhà này, tôi muốn nhắc nhở rằng lao động tự nó không phải là cùng đích. Đàng khác, sự tự do và tính cao cả của lao động không hệ tại ở các giá trị kinh tế mà thôi, nhưng còn ở những giá trị hướng lao động đến cứu cánh đích thực của nó. Tại đây, tôi muốn gửi lời chào đến mọi người lao động trên toàn thế giới, đồng thời muốn chỉ cho họ thấy gương mẫu vĩ đại, người anh em mang bản tính Thiên Chúa, vị ngôn sứ bênh vực những quyền lợi chính đáng của họ, đó là Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta”.^[1]

Phong nhiêu vũ hoàn bằng nén bạc riêng

Vũ trụ được tạo dựng cho con người hưởng dùng. Con người bằng khả năng riêng, có trách nhiệm làm phong nhiêu công trình của Chúa. Câu chuyện ông vua sắp đi xa, giao cho các đầy tớ những nén bạc: 5 nén, 2 nén và 1 nén. Những nén bạc tượng trưng cho những khả năng tượng trưng cho ơn gọi riêng của từng người. Vấn đề không phải là ít hay nhiều, 5 nén hay 1 nén. Con người luôn bị cám dỗ bởi bởi số lượng mà quên mất điều căn bản:

Mỗi người có chỗ đứng riêng trong nhà của ông chủ, trong công trình tạo dựng của Thiên Chúa. Tất cả đều được Thiên Chúa tín nhiệm và giao cho mỗi người, tuy theo khả năng riêng một công việc để hoàn thành. Hiện hữu trong thế giới này của chúng ta không phải là một sự ngẫu nhiên, mà nằm trong ý định nhiệm mầu của Thiên Chúa. Chúng ta được Người tin tưởng giao phó. Đó là tình yêu, Thiên Chúa dành cho từng người chúng ta. Chân lý căn bản mà chúng ta phải tuyên nhận trước tiên và cũng là nền tảng để có được hoa trái hay không.

Cung chung một phần thưởng: Vấn đề không phải là làm ra được bao nhiều: 10 nén bởi người 5 nén và người 2 nén gây lời được thêm 2 nén. Đó không phải mà mục đích mà ông chủ muốn nơi các gia nhân của mình. Ông muốn họ nhận ra lòng tốt của ông chủ và trung thành với mệnh lệnh mà ông truyền cho họ. Chúng ta nhận ra phần thưởng mà ông chủ dành cho người 5 nên và 2 nén như nhau: “Khá lắm! Anh đúng là tôi tớ tài giỏi và trung thành! Được giao ít mà anh đã trung thành, thì tôi sẽ giao nhiều cho anh. Hãy vào mà hưởng niềm vui của chủ anh!” (cc.21.23).

Hình phạt đối với người ươn lười “chôn vùi nén bạc” vì không nhận ra lòng tốt của gia chủ. Người không nhận ra gia sản nén bạc khả thể riêng, chỉ biết ngắm nghía số bạc lớn hơn, khả thể tốt hơn, nhiều hơn của người khác mà không biết rằng nén bạc mình có là độc nhất vô nhị.

Chúng ta sẽ tô điểm thế giới này mỗi ngày một đẹp xinh từ khả năng riêng của mình. Thánh Phaolô mời gọi chúng ta sống đặc sủng, khả thể riêng để phục vụ ích chung:

Có nhiều đặc sủng khác nhau, nhưng chỉ có một Thần Khí. Có nhiều việc phục vụ khác nhau, nhưng chỉ có một Chúa. Có nhiều hoạt động khác nhau, nhưng vẫn chỉ có một Thiên Chúa làm mọi sự trong mọi người. Thần Khí tỏ mình ra nơi mỗi người một cách, là vì ích chung. Người thì được Thần Khí ban cho ơn khôn ngoan để giảng dạy, người thì được Thần Khí ban cho ơn hiểu biết để trình bày. Kẻ thì được Thần Khí ban cho lòng tin; kẻ thì cũng được chính Thần Khí duy nhất ấy ban cho những đặc sủng để chữa bệnh. Người thì được ơn làm phép lạ, người thì được ơn nói tiên tri; kẻ thì được ơn phân định thần khí; kẻ khác thì được ơn nói các thứ tiếng lạ; kẻ khác nữa lại được ơn giải thích các tiếng lạ. Nhưng chính Thần Khí duy nhất ấy làm ra tất cả những điều đó và phân chia cho mỗi người mỗi cách, tùy theo ý của Người (1Cr 12,4-11).

“Ơn riêng Thiên Chúa đã ban, mọi người trong anh em phải dùng mà phục vụ kẻ khác. Như thế, anh em mới là những người khéo quản lý ân huệ thiên hình vạn trạng của Thiên Chúa” (1Pr 4,10).

Lm. Hoa Thập Tự