Giúp người trẻ hiểu về tính dục từ giáo huấn của Giáo hội Công giáo

GIÚP NGƯỜI TRẺ HIỂU VỀ TÍNH DỤC TỪ GIÁO HUẤN CỦA GIÁO HỘI CÔNG GIÁO

Lm.Joe Nguyen

1. Giới thiệu

Tính dục của con người là một hiện tượng phức tạp và đa chiều liên quan đến các khía cạnh sinh học, tâm lý, xã hội và tinh thần. Nó cũng là một món quà từ Thiên Chúa và là một chiều kích cơ bản sự tồn tại của con người. Vì vậy, điều quan trọng là phải hiểu và đánh giá đúng sự thật và ý nghĩa của tính dục con người dưới ánh sáng kế hoạch của Thiên Chúa dành cho tình yêu và sự sống con người. Ngoài ra, tính dục cũng là một chiều kích về căn tính và ơn gọi làm con Thiên Chúa của chúng ta. Tuy nhiên, trong một thế giới đang phát triển không ngừng về trí tuệ nhân tạo (Artificial intelligence), người trẻ có nhiều cơ hội để tiếp xúc với sự phát triển của khoa học kỹ thuật và công nghệ. Tuy nhiên, người trẻ cũng phải tiếp cận với các thông tin không đúng hoặc trái chiều, từ đó phải đối mặt với nhiều khó khăn và nghi ngờ về sự phát triển và hành vi tính dục của mình. Làm thế nào các bậc cha mẹ có thể giúp con em của mình học hỏi và trân trọng vẻ đẹp cũng như ý nghĩa của tính dục theo giáo huấn của Giáo hội Công giáo? Làm thế nào để cha mẹ có thể dẫn dắt con em của mình đưa ra những quyết định khôn ngoan và có trách nhiệm nhằm tôn trọng phẩm giá con em mình và phẩm giá của người khác? Làm thế nào để con em mình có một cái nhìn tích cực và toàn diện về tính dục, tích hợp các khía cạnh thể chất, cảm xúc, tinh thần và xã hội của đời sống con người?

Khám phá tính dục, bối cảnh, ý nghĩa và đạo đức của con người

Tính dục con người, bối cảnh, ý nghĩa và luân lý dưới quan điểm Công giáo

Đây là những câu hỏi mà bài viết này tìm cách trả lời, bằng cách trình bày những ý chính dưới quan điểm của Giáo hội Công giáo về tình dục, những thách thức và cơ hội đối với người trẻ, cũng như vai trò và trách nhiệm của phụ huynh. Bài viết này nhằm giúp cho phụ huynh có trách nhiệm muốn giúp đỡ những người trẻ phát triển về mặt tính dục và đức tin, đồng thời muốn hỗ trợ người trẻ trong hành trình khám phá và hoàn thành kế hoạch của Chúa dành cho cuộc đời họ.

Bài viết được chia thành bốn phần chính. Phần đầu tiên giải thích quan điểm Công giáo về tính dục, dựa trên sự mặc khải của Thiên Chúa và luật tự nhiên, cũng như hai ý nghĩa không thể tách rời của nó: kết hợp và sinh sản. Phần thứ hai mô tả những thách đố và cơ hội dành cho người trẻ, chẳng hạn như ảnh hưởng của các phương tiện truyền thông và văn hóa, kinh nghiệm về tình bạn và đức khiết tịnh, cũng như hồng ân đức tin và ân sủng. Phần thứ ba phác thảo vai trò và trách nhiệm của phụ huynh, chẳng hạn như quyền và nghĩa vụ của họ trong việc giáo dục và đào tạo người trẻ, chứng tá và gương mẫu của họ về tầm nhìn Công giáo về tình dục, cũng như sự cộng tác và đối thoại của họ với nhau và với Giáo hội. Phần thứ tư là phần kết thúc với một số gợi ý thực tế và mục vụ.

2. Quan điểm của Giáo hội Công giáo về tình dục

Giáo hội Công giáo dạy rằng tính dục không chỉ là một hiện tượng sinh học hay tâm lý, mà là một thực tại liên quan đến toàn bộ con người và mối quan hệ của họ với Thiên Chúa và tha nhân. Tính dục có nghĩa là một dấu chỉ và sự diễn tả tình yêu và sự chung thủy mà Thiên Chúa dành cho con người và con người được mời gọi chia sẻ với nhau. Tính dục cũng là một cách tham gia vào công trình sáng tạo của Thiên Chúa, khi con người cộng tác với Ngài để mang lại sự sống mới cho thế giới. Vì vậy, tính dục có hai ý nghĩa không thể tách rời: ý nghĩa hiệp nhất, phản ánh mối dây yêu thương và hiệp thông giữa vợ chồng, và ý nghĩa sinh sản, phản ánh sự cởi mở với cuộc sống và truyền tải sự sống cho thế hệ tiếp theo. Quan điểm này về tính dục dựa trên sự mặc khải được tìm thấy trong Thánh Kinh và Thánh Truyền, và được Huấn quyền của Giáo hội trình bày rõ ràng, đặc biệt trong các văn kiện của Công đồng Vatican II, Sách Giáo lý của Giáo hội Công giáo, thông điệp Humanae Vitae và Evangelium Vitae. Chúng ta có thể tìm hiểu thêm về những nguồn giáo huấn của Giáo hội Công giáo về tính dục trong Giáo lý Giáo hội Công giáo, số 2331-2400; Vatican II, Gaudium et Spes, số 47-52; Phaolô VI, Humanae Vitae , số 1-31; Gioan Phaolô II, Evangelium Vitae, số 1-3, 13-18, 81-101.

Giáo hội Công giáo cũng dạy rằng tính dục gắn liền với bí tích hôn nhân, là giao ước tình yêu và ân sủng giữa một người nam và một người nữ, phản ánh tình yêu của Chúa Ki-tô và Giáo hội. Hôn nhân là bối cảnh tự nhiên và thích hợp cho việc thực thi tính dục, vì nó mang lại sự ổn định, sự cam kết và sự tôn trọng lẫn nhau, và cần thiết để thể hiện tình yêu tính dục một cách trọn vẹn và chung thủy. Hôn nhân cũng bảo vệ phẩm giá và các quyền lợi của vợ chồng và con cái họ, là hoa trái và phúc lành của sự kết hợp giữa họ. Ngoài hôn nhân, hoạt động tính dục mâu thuẫn với ý nghĩa và mục đích của tính dục, vì nó vi phạm phẩm giá của những người liên quan và làm tổn hại đến mối quan hệ của họ với Thiên Chúa và những người khác. Sự hiểu biết này về hôn nhân và tính dục bắt nguồn từ luật tự nhiên, được khắc ghi trong trái tim con người và có thể tiếp cận được với lý trí con người, và được xác nhận và nâng cao bởi luật Thiên Chúa, được Thiên Chúa mạc khải qua sự giảng dạy của Giáo hội. Chúng ta có thể tìm hiểu thêm về luật tự nhiên và luật Thiên Chúa trong Giáo lý Giáo hội Công giáo, số 1601-1666; Vatican II, Gaudium et Spes, số 48-49; Phaolô VI, Humanae Vitae, số 8-12; Gioan Phaolô II, Famamiris Consortio, số 11-16, 28-35.

3. Những thách thức và cơ hội cho người trẻ

Người trẻ ngày nay phải chịu nhiều ảnh hưởng và áp lực có thể khiến họ bối rối và hiểu lầm về tính dục. Họ có thể gặp phải những hình ảnh méo mó và phi thực tế về tính dục trên các phương tiện truyền thông, internet và văn hóa đại chúng. Họ cũng có thể thiếu thông tin và hướng dẫn đầy đủ từ gia đình, trường học và cộng đồng hoặc họ có thể nhận được những thông điệp trái ngược nhau từ các nguồn khác nhau. Kết quả là, họ có thể phát triển một quan điểm lệch lạc hoặc hời hợt về tính dục, biến nó thành vấn đề khoái lạc, quyền lực hoặc sự tự thỏa mãn. Họ cũng có thể phải gánh chịu những hậu quả tiêu cực như mang thai ngoài ý muốn, mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, tổn thương tinh thần, cảm giác tội lỗi, xấu hổ hoặc mất lòng tự trọng.

Tuy nhiên, người trẻ cũng có nhiều cơ hội và nguồn lực để học hỏi và phát triển sự hiểu biết cũng như đánh giá cao về tình dục. Họ có tính tò mò tự nhiên và mong muốn khám phá sự thật và ý nghĩa về giới tính của mình và thể hiện nó một cách lành mạnh và có trách nhiệm. Họ có khả năng lý luận và đưa ra những phán đoán luân lý dựa trên luật tự nhiên và luật Thiên Chúa. Họ có ân sủng đức tin và ân sủng của Chúa Thánh Thần giúp họ nhận ra và tuân theo ý muốn của Thiên Chúa dành cho cuộc đời họ. Họ có sự hỗ trợ và hướng dẫn của Giáo hội, Giáo hội cung cấp cho họ sự giảng dạy phong phú và toàn diện về Huấn quyền, sự khôn ngoan và gương sáng của các thánh, cũng như các bí tích và lời cầu nguyện nuôi dưỡng và củng cố họ. Họ cũng có sự trợ giúp và đồng hành của cha mẹ, các cha xứ, cha linh hướng và những người có trách nhiệm…, những người có thể cung cấp cho họ những thông tin chính xác và tôn trọng, những mô hình tích cực và thực tế cũng như những lời khuyên đầy yêu thương và cảm thông.

Một trong những cơ hội quan trọng nhất để người trẻ học hỏi và phát triển về mặt tính dục là trải nghiệm về tình bạn hữu. Tình bạn hữu là một khía cạnh tự nhiên và thiết yếu của đời sống con người, vì nó phản ánh bản chất xã hội và nhu cầu về tình bạn mà Thiên Chúa đã ban cho chúng ta. Tình bạn hữu cũng là một trường học về nhân đức và là con đường dẫn đến sự thánh thiện, vì nó giúp chúng ta phát triển và thực hành các phẩm chất yêu thương, tôn trọng, tin cậy, trung thành, rộng lượng, tha thứ và phục vụ, những phẩm chất cần thiết cho sự phát triển đạo đức và tâm linh của chúng ta. Tình bạn hữu cũng là nguồn vui và sự hỗ trợ, vì nó làm phong phú cuộc sống của chúng ta với sự hiện diện và quà tặng của những người có cùng sở thích, giá trị và ước mơ với chúng ta. Giáo hội nhìn nhận và ca ngợi giá trị cũng như vẻ đẹp của tình bạn hữu, đặc biệt là giữa người  trẻ, đồng thời khuyến khích họ vun trồng và trân trọng tình bạn hữu như một cách tôn vinh Thiên Chúa và phục vụ người lân cận. Chúng ta có thể tìm thấy những đoạn văn đầy cảm hứng và những ví dụ về tình bạn trong Giáo lý Giáo hội Công giáo, số 1878-1889, 2347; Vatican II, Gaudium et Spes, số 23-24; John Paul II, Novo Millennio Ineunte, số 43; Đức Phanxicô, Chúa Kitô đang sống, số 158-165.

Một cơ hội quan trọng khác để người trẻ học hỏi và phát triển về mặt tính dục là trải nghiệm đức khiết tịnh. Khiết tịnh là một nhân đức giúp chúng ta hòa nhập tính dục với toàn bộ con người và thể hiện nó một cách thích hợp với bậc sống và ơn gọi của chúng ta. Khiết tịnh không phải là phủ nhận hay đàn áp tính dục, nhưng là sự khẳng định tích cực và vui tươi về phẩm giá và sự tự do của chúng ta với tư cách là con Thiên Chúa. Khiết tịnh không phải là một gánh nặng hay một ràng buộc, mà là một hồng ân và một ân sủng giúp chúng ta yêu mến Thiên Chúa và người khác bằng cả trái tim, trí óc, linh hồn và thể xác. Khiết tịnh không phải là một nhân đức đơn độc hay tĩnh tại, mà là một nhân đức cộng đoàn và năng động, đòi hỏi sự hợp tác và hỗ trợ của người khác, nó lớn lên và trưởng thành cùng với sự phát triển cá nhân và tinh thần của chúng ta. Giáo hội mời gọi và hỗ trợ những người trẻ thực hành và đánh giá cao đức khiết tịnh như một cách tôn trọng bản thân và người khác, tôn trọng giới tính và ơn gọi của người khác, cũng như chuẩn bị cho bí tích hôn nhân hoặc đời sống thánh hiến. Chúng ta có thể tìm thấy một số hướng dẫn và nguồn tài liệu hữu ích về đức khiết tịnh trong Giáo lý Giáo hội Công giáo, số 2337-2349, 2392-2396; Vatican II, Gaudium et Spes, số 49-51; Gioan Phaolô, Familiar Consortio, số 63-64; Bênêđictô XVI, Deus Caritas Est, số 4-11; Phanxicô, Amoris Laetitia, số 151-162.

4. Vai trò và trách nhiệm của phụ huynh

Phụ huynh có vai trò và trách nhiệm quan trọng trong việc giúp người trẻ hiểu về giới tính theo giáo huấn của Giáo hội Công giáo. Phụ huynh là những tác nhân đầu tiên và có ảnh hưởng nhất trong việc giáo dục và đào tạo người trẻ, vì họ có quyền và nhiệm vụ tự nhiên là giáo dục người trẻ về chân lý và tình yêu của Thiên Chúa cũng như chuẩn bị cho người trẻ phát triển về mặt cá nhân và xã hội. Phụ huynh có trách nhiệm cũng là những chứng nhân đầu tiên và tốt nhất về tầm nhìn Công giáo về tình dục, khi họ sống và chia sẻ đức tin cũng như các giá trị của mình với con cái của mình. Họ được mời gọi trở thành những thầy dạy và mẫu mực đích thực và đáng tin cậy về tính dục, những người tôn trọng phẩm giá và tự do của người trẻ, thúc đẩy sự phát triển toàn diện và hài hòa của họ, đồng thời đồng hành cùng người trẻ trong hành trình đức tin và cuộc sống.

Để hoàn thành vai trò và trách nhiệm của mình, phụ huynh cần cộng tác và giao tiếp với nhau, cũng như cộng tác với người khác như các thầy cô giáo trong trường học, giáo xứ như linh mục, giáo lý viên… Phụ huynh cần được thông tin đầy đủ và cập nhật về giáo huấn của Giáo hội Công giáo cũng như các vấn đề và thách thức mà người trẻ phải đối mặt liên quan đến tính dục. Phụ huynh cần phải chú ý và nhạy cảm trước những nhu cầu và thắc mắc của người trẻ, đồng thời trả lời chúng một cách rõ ràng và bác ái. Phụ huynh cần phải tôn trọng và thận trọng trong các phương pháp và nội dung giáo dục giới tính, tính đến độ tuổi, sự trưởng thành và sự đa dạng của người trẻ, đồng thời tránh mọi hình thức thao túng, truyền bá hoặc ép buộc. Phụ huynh cần phải tin tưởng và hy vọng vào quyền năng và ân sủng của Thiên Chúa, Đấng có thể biến đổi và chữa lành tâm hồn và tâm trí của người trẻ, và có thể truyền cảm hứng và trao quyền cho họ để sống và yêu thương theo kế hoạch của Ngài.

Một trong những khía cạnh quan trọng trong vai trò và trách nhiệm của phụ huynh là giúp người trẻ phát triển lương tâm trưởng thành và sáng suốt, là tiếng nói lương tâm hướng dẫn các em làm điều thiện, tránh điều ác và đánh giá phẩm chất đạo đức trong hành động. Lương tâm không phải là cảm giác chủ quan hay ý kiến cá nhân, mà là một năng lực lý trí và khách quan áp dụng luật phổ quát và luật của Thiên Chúa vào những hoàn cảnh cụ thể của cuộc sống. Lương tâm không phải là quyền tự quyết hay tách rời Thiên Chúa và lề luật của Ngài, mà là dấu hiệu của sự phụ thuộc và vâng phục của chúng ta đối với Ngài và ý muốn của Ngài. Lương tâm không phải là một thực tại tĩnh tại hay cố định, mà là một thực tại năng động và đang phát triển, cần được hình thành và thông tin bởi sự thật và ân sủng của Thiên Chúa, cũng như bởi sự giảng dạy và hướng dẫn của Giáo hội. Giáo hội kêu gọi và hỗ trợ các linh mục, giáo lý viên, những người có trách nhiệm và các bậc phụ huynh giúp người trẻ đào tạo và rèn luyện lương tâm của họ, bằng cách cung cấp cho họ kiến thức và sự hiểu biết về luật tự nhiên và luật Thiên Chúa, bằng cách khuyến khích họ cầu nguyện và lắng nghe tiếng Chúa Thánh Thần, bằng cách mời gọi họ tham gia các bí tích và phụng vụ, bằng cách nêu gương và lời chuyển cầu của các thánh, cũng như sửa dạy và khiển trách họ khi họ sai lầm hoặc phạm lỗi. Chúng ta có thể tìm thêm thông tin và tài liệu tham khảo về lương tâm trong Giáo lý Giáo hội Công giáo, số 1776-1802; Vatican II, Gaudium et Spes, số 16-17; Gioan Phaolô II, Veritatis Splendor, số 54-64; Phanxicô, Amoris Laetitia, số 222-233).

Một khía cạnh quan trọng khác trong vai trò và trách nhiệm của phụ huynh là giúp người trẻ khám phá và phân định ơn gọi của mình, đó là cách thức cụ thể và riêng tư mà Thiên Chúa kêu gọi họ yêu thương và phục vụ Người cũng như người khác, cũng như hoàn thành sứ mệnh của mình trong xã hội. Ơn gọi không phải là vấn đề cơ hội hay sở thích, mà là vấn đề ân sủng và sự đáp trả. Ơn gọi không phải là một gánh nặng hay một hạn chế, mà là một hồng ân và một sự tự do. Ơn gọi không phải là việc đơn độc hay riêng tư, mà là việc chung của mọi người và cộng đoàn. Giáo hội hỗ trợ và đồng hành với các phụ huynh trong việc giúp đỡ người trẻ khám phá và phân định ơn gọi của họ, bằng cách giúp họ nhận ra và đánh giá cao tài năng và đặc sủng của họ, bằng cách khuyến khích họ khám phá và xem xét các bậc sống khác nhau và các hình thức phục vụ khác nhau, bằng cách mời gọi họ cầu nguyện và tham khảo ý kiến của các vị linh hướng, cha xứ…, bằng cách cống hiến cho họ những cơ hội và kinh nghiệm, phân định và đồng hành với ơn gọi, cũng như bằng cách cử hành và khẳng định những lựa chọn và cam kết ơn gọi của họ. Chúng ta có thể tìm thêm các nguồn tài liệu và tài liệu tham khảo về ơn gọi trong Giáo lý Giáo hội Công giáo, số 871-945, 1601-1666, 1974-2029; Vatican II, Lumen Gentium, số 30-38, 39- 42; Gioan Phaolô II, Pastores Dabo Vobis, số 1-18, 34-41, 57-82; Phanxicô, Christus Vivit, số 248-277).

5. Phần kết luận

Giúp người trẻ hiểu về giới tính theo giáo huấn của Giáo hội Công giáo là một nhiệm vụ đầy thách thức nhưng bổ ích đối với những người có trách nhiệm và phụ huynh. Đó là một cách phục vụ và tôn vinh Thiên Chúa, Đấng đã tạo dựng và cứu chuộc chúng ta theo hình ảnh Ngài, và là Đấng mời gọi chúng ta chia sẻ tình yêu và sự sống của Ngài. Đó cũng là một cách chăm sóc và hỗ trợ người trẻ, những người là niềm hy vọng và tương lai của Giáo hội và xã hội, những người xứng đáng được biết và trải nghiệm vẻ đẹp cũng như mục đích của tính dục. Bằng cách hoàn thành nhiệm vụ này với đức tin và tình yêu, những người có trách nhiệm và phụ huynh có thể giúp người trẻ phát triển trong mối quan hệ với Chúa và với người khác, đồng thời trở thành những vị thánh và những nhà lãnh đạo như Chúa muốn. Bài viết này hy vọng sẽ là một công cụ hữu ích và truyền cảm hứng cho những ai trong sứ mệnh cao cả và quan trọng này.

Trong bài viết này đã trình bày những khía cạnh chính của quan điểm Công giáo về tình dục, những thách thức và cơ hội đối với người trẻ, cũng như vai trò và trách nhiệm của phụ huynh. Bài viết cũng đã cung cấp một số tài liệu tham khảo và tài liệu để nghiên cứu và suy ngẫm sâu hơn. Tuy nhiên, bài viết này chưa đầy đủ hoặc dứt khoát và có thể có những vấn đề hoặc câu hỏi khác có thể gặp phải hoặc nêu ra khi làm việc với thanh thiếu niên và người trẻ. Bài viết này khuyến khích chúng ta tìm kiếm và tham khảo các nguồn thông tin và hướng dẫn đáng tin cậy và có thẩm quyền khác, chẳng hạn như các tài liệu chính thức của Giáo hội, các bài viết của các Đức Giáo hoàng và Giám mục, những lời giảng dạy của các vị thánh và các tiến sĩ của Giáo hội, những chứng từ của các vị thánh và các tiến sĩ của Giáo hội, các vị tử đạo và các chứng nhân đức tin, cũng như những hiểu biết sâu sắc của các nhà thần học và các chuyên gia trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Bài viết này cũng mời gọi mọi người cùng cầu nguyện và lắng nghe tiếng Chúa Thánh Thần, Đấng hướng dẫn và soi sáng Giáo hội và mỗi người chúng ta trong sự thật và tình yêu của Thiên Chúa.

Nguồn: tonggiaophanhanoi.org

————

Thư mục tham khảo

• Giáo lý Giáo hội Công giáo (1992).
• Hiến Chế Tín Lý Về Giáo Hội Lumen Gentium (Lumen Gentium) (1964).
• Hiến Chế Mục Vụ về Giáo Hội trong thế giới ngày nay (Gaudium Et Spes) (1965).
• ĐTC Gioan Phaolô II, thông điệp Veritatis Splendor (1993).
• ĐTC Phaolô VI, thông điệp Humanae Vitae (1986).
• ĐTC Gioan Phaolô II, thông điệp Evangelium Vitae (1995).
• ĐTC Gioan Phaolô II, thông điệp Familiaris Consortio (1981).
• ĐTC Gioan Phaolô II, tông thư Novo Millennio Ineunte (2001).
• ĐTC Bênêđictô XVI, thông điệp Deus Caritas Est (2005).
• ĐTC Phanxicô, thông điệp Amoris Laetitia (2016).
• ĐTC Phanxicô, thông điệp Christus Vivit (2019).
• Congregation for Catholic Education (2019): Male and female he created them: Towards a path of dialogue on the question of gender theory in education. Vatican City: Libreria Editrice Vaticana (1995).
• ĐTC Gioan Phaolô II, the theology of the body: Human love in the divine plan. Boston: Pauline Books & Media.
• Pontifical Council for the Family, the truth and meaning of human sexuality: Guidelines for education within the family. Vatican City: Libreria Editrice Vaticana (1996).